Samir Calixto maakte in de afgelopen jaren veel indruk met zijn bewerkingen van Winterreise (naar Schubert), 4 Seasons (naar Vivaldi), Paradise Lost (naar Milton) en M (naar Mahler). Met een compromisloze kruising van pure muzikaliteit en intense lichamelijkheid graaft hij net zo diep in de thematiek van zijn voorstellingen tot deze een tijdloze kwaliteit krijgen. Nu gaat hij een nieuw avontuur tegemoet met Summa: een intensieve samenwerking met het Cello8ctet Amsterdam. Op muziek van de iconische componist Arvo Pärt brengen acht cellisten en twee dansers in opperste concentratie een synthese tussen de muziek en de kennis die in ons lichaam ligt opgeslagen.

Arvo Pärt noemt het Cello8ctet Amsterdam ‘ein Goldstück’ en schreef speciaal voor hen al meerdere composities. Hoe heb jij het Cello8ctet Amsterdam ontmoet?

Ik heb het octet ontmoet via componist Kate Moore, toen we aan de muziek voor Paradise Lost werkten. We hebben eerst een live versie uitgevoerd met vier cellisten van de groep, daarna hebben zij de muziek opgenomen voor de tournee. Na het zien van de première was hun enthousiasme groot over het resultaat en hebben we gesproken over een mogelijke samenwerking. Hun relatie met Pärt kwam ter sprake en de plannen die zij hadden om een nieuw album uit te brengen met transcripties die de componist speciaal voor hen maakte. Toen ik voorstelde om een nieuw werk te creëren rondom deze composities, waren ze direct enthousiast over dit idee. Het voelde gelijk goed, niet alleen vanwege Pärts muziek maar ook vanwege hun unieke geluid en muzikale identiteit. Deze muzikanten staan aan de top van hun vakgebied. Ik heb één van hun concerten bezocht, toen Arvo Pärt ook aanwezig was. Ik zal de prachtige intensiteit die zij wisten te creëren die avond nooit vergeten. Het kwam allemaal samen, het lichtste geluid werd verbonden met de diepste sensaties. Stilte heeft zelden zo luid geklonken.

Wat inspireert jou aan de muziek van Arvo Pärt?

Het voelt persoonlijk heel natuurlijk om een artistieke connectie te vinden met een componist als Pärt. Zijn werk is emotioneel zonder sentimenteel te worden, het lijkt minimalistisch maar is ontzettend complex in zijn uitvoering, en buitengewoon spiritueel in de breedste zin van het woord. Als je voorbij de context kijkt waarbinnen Pärt componeert (gekaderd in zijn Christelijke geloof), zie je dat het iedere vorm van religie overstijgt. Zelfs wanneer zijn muziek is gebaseerd op conventies van Christelijke muziek, weet hij hier voorbij te gaan, net als alle grote componisten zoals Bach en Mozart. En wanneer je de heilige teksten en basis weghaalt, dan behoudt dit soort muziek volledig zijn universele kracht. Het is zo spiritueel dat het de essentie van het geloof raakt; de eindeloze poging om onze plek en tijd op aarde te begrijpen. Mijn interesse ligt dus niet zozeer in het overduidelijke religieuze aspect van Pärt, maar juist in de filosofische kant van zijn muziek. Zijn gebruik van stiltes en contrasten dat raakt aan een dieperliggende zoektocht van de mensheid, wat een altijd terugkerend thema is in mijn werk.

Bekijk hier een video van een repetitie van het Ceollo8ctet en Arvo Pärt.

Dit is de eerste voorstelling die je bij Korzo maakt waarin je zelf niet danst. Waarom heb je daarvoor gekozen? En kan je iets vertellen over de prachtige dansers die je hebt uitgekozen?

Ik moest deze beslissing wel maken vanwege een prachtige andere opdracht. Ik mag Schuberts Die Schöne Müllerin choreograferen in Osnabrück (Duitsland)…iets dat ik niet kon weigeren! Zijn muziek ligt mij zo na aan het hart na het maken van Winterreise (mijn avondvullende debuut bij Korzo). Alleen valt de creatieperiode exact gelijk met de Summa tournee. Dit soort dingen zijn nooit toevallig. De titel Summa – naast dat het de naam van een compositie van Pärt is – staat ook voor summary (samenvatting), een synthese; als een reflectie waar ik na deze jaren choreograferen, groeien en ervaren ben gekomen. Het is misschien wel tijd om deze opeenstapeling van ervaringen in een nieuw perspectief te zetten; waarin ik als choreograaf mijn universum vertaal naar verschillende andere universums via de danserslichamen. Ik heb dat al eerder gedaan, maar nog niet eerder zo solide als bij Summa.

Hopelijk kan ik deze stap consolideren door de aanwezigheid van twee zeer begaafde dansers: Quentin Roger en Chiara Mezzadri. Met Quentin werk ik al een tijd samen, en ik zie dat mijn eigen ontwikkeling al is ingebed in zijn werk als danser. Ik kijk ontzettend uit om deze artistieke relatie verder te ontwikkelen. Datzelfde geldt voor mijn samenwerking met Pavla Beranova, die de lichtontwerpen maakt. Gezamenlijk hebben we een begrip ontwikkeld voor de rol van het licht in de dramaturgie van mijn werk. Voor deze verdieping is ook een zekere afstand nodig van het dansen. Hopelijk een stap vooruit … alsof ik weer aan het afstuderen ben!

We kijken heel erg uit naar je nieuwe voorstelling. Is er nog iets wat je aan het publiek wilt laten weten?

Ik ben zo dankbaar dat ik een connectie heb kunnen maken met een publiek dat openstaat voor de twists, turns en richtingen die mijn verschillende werken hebben genomen. Ze lijken aansluiting te vinden bij de essentie ervan – waarin ik consistent probeer te zijn – in plaats van in de vorm. Ik zeg dit omdat er vaak een vroegtijdige verwachting is van een duidelijke taal, een herkenbare signatuur – vooral in de danswereld – terwijl je daar als maker eigenlijk nog te jong voor bent. Ik heb me bewust afgezet tegen deze druk en het lijkt zich uit te betalen, omdat ik me nu kan concentreren om de inhoud de vorm te laten bepalen in plaats van andersom. Als er al een signatuur is, dan is dat een consequentie van het werk zelf. Summa zal een volgende stap zijn. Voor mij is het belangrijkste om tot de kern te komen en het tegelijkertijd simpel te houden. Misschien wordt het wel mijn meest tedere choreografie tot nu toe. Dus, zoals altijd … verwacht het onverwachtse!

Bekijk hier een videocompilatie van Samirs werk.